Plan Odnowy Miejscowości Sorbin
Sołectwo Sorbin położone jest w zachodniej części gminy przy drodze powiatowej Bliżyn – Odrowążek zajmuje obszar – 764,46 ha i liczy 443 mieszkańców.(stan na 31.12.2023 r.) Rozciąga się na obu brzegach rzeki Kuźniczki, która rozdziela wzgórza porośnięte prastarym lasem. Ludzie tutejsi z dawien dawna przywykli do ciężkiej pracy przy wytopie żelaza i na roli. Do dziś kultywowane są tutaj tradycyjne rzemiosła. Można tutaj znaleźć rzeźbiarzy, muzykantów, a warsztaty tkackie ciągle są używane. Sołtysem jest p.Monika Solarz.
Historia
Wieś Sorbin powstała w połowie XVI wieku na terenach będących własnością biskupstwa krakowskiego. Na początku nazywała się Wola Sarbin, potem Sarbin. Obecna nazwa funkcjonuje od połowy XIX wieku. Pochodzi prawdopodobnie od nazwiska założyciela miejscowości niejakiego Sarba lub Sorba. Miejscowość jest blisko związana społecznie ze Zbrojowem i Nowkami, wszystkie stanowią niejako jedną całość.
Mieszkańcy Sorbina w czasie międzywojennym byli społecznością bardzo aktywną. Istniał samorząd wiejski oraz 16-osobowa Rada Gromadzka. Podczas jej obrad dyskutowano nad najważniejszymi kwestiami okolicy. To wówczas podjęto decyzje o rozpoczęciu budowy drogi, szkoły, zorganizowaniu straży pożarnej. W latach 20. i 30. wybudowano i utwardzono drogę, wytyczono trasę do Nowek, powołano do życia Straż Ogniową Ochotniczą (dzisiejsza OSP), utworzono Komisję Sanitarną, zarejestrowano Towarzystwo Spożywcze „Przyszłość". Swoją działalność w kwietniu 1928 r. rozpoczęło Kółko Rolnicze oraz Koło Gospodyń Wiejskich. Postanowiono wybudować szkołę w Sorbinie. Podczas II wojny światowej ludzie zamieszkujący okolicę narażeni byli na represje ze strony hitlerowskiego okupanta. Po wcieleniu do Generalnego Gubernatorstwa, wprowadzono wiele podatków oraz przymus pracy (1943r.) Skutkiem tej decyzji było wywiezienie do Niemiec wielu mężczyzn. Sorbin okryty jest prawdziwą legendą partyzantki i Armii Krajowej. W jednej z chałup ukrywał się Antoni Heda „Szary."
Dziedzictwo kulturowe i wszelkie tradycje znad Kuźniczki kultywują kolejne pokolenia mieszkańców, tradycje sięgają młodości naszych rodziców tj. lat 20-30 ubiegłego stulecia. Na tym terenie istniało Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży prowadził je ks. Jan Piechota z Odrowąża. Liczyło ono 16 członkiń, które uczyły się śpiewać, recytować, inscenizować różne przedstawienia. Obecnie żyją jeszcze 4 członkinie i liczą ok. 90 lat. Prężnie działało Koło Gospodyń Wiejskich – założone przez Marię Sobczyńską. Organizowano kursy pieczenia, gotowania, szycia, haftowania, szydełkowania, robót na drutach. Wszystkie uroczystości kościelne obfitowały w śpiew, recytację, taniec. Organizowano konkursy, które mobilizowały mieszkańców do większej aktywności.
Infrastruktura techniczna i społeczna
Z inicjatywy mieszkańców Sorbina wybudowano i utwardzono drogi gminne. Na zebraniu 13 IV 1928 r. podjęto w tej sprawie uchwałę. Prace nad modernizacją dróg rozłożono na kilka lat.
Inicjatywa zwodociągowania sołectwa pojawiła się w 1990 roku. Inwestycję zrealizowano w 1996 r. Również planowana była budowa gazociągu jako kontynuacja budowy w Zbrojowie jednak wybudowano tylko 83 mb i 4 przyłącza.
Szkoła Podstawowa im. 3 Pułku Piechoty Legionów Armii Krajowej.
Historia szkoły powszechnej w Sorbinie datuje się od okresu II Rzeczypospolitej. Szkoła mieściła się w ciasnych wynajmowanych pomieszczeniach była to placówka czteroklasowa o jednym etacie nauczycielskim. Obejmowała swym zasięgiem Sorbin, Zbrojów, Nowki i Jastrzębię.
Przez cały okres międzywojenny społeczność sorbińska walczyła o nowy budynek szkolny. Ostatecznie mimo zaangażowania mieszkańców, przed wybuchem wojny nie udało się zrealizować planu budowy nowej szkoły. Lepsze dni nadeszły wraz z reformą administracyjną i utworzeniem Gromadzkiej Rady Narodowej w Sorbinie. Decyzja o utworzeniu i budowie siedmioklasowej szkoły w Sorbinie, zapadła 2 lutego 1948 r niemniej jednak dopiero w połowie lat 50-tych przystąpiono do konkretnych działań. Mieszkańcy wsi zobowiązali się do 15 XI 1955 r. zwieźć kamień na plac budowy. Podjęto uchwałę w świetle, której każda rodzina miała zasilić konto budowy składką w wysokości 100 zł. Wybrano Komitet Budowy Szkoły przewodniczącym został wybrany Jan Dąbrowski Znaczna część prac przygotowawczych wykonana została przez mieszkańców Sorbina w czynie społecznym. Nauczyciele miejscowej szkoły zadeklarowali na rzecz budowy 0,5% swoich poborów zasadniczych.
W maju 1957 r. wykopano doły pod fundamenty, w czerwcu wykonano mury fundamentowe. Następnie przystąpiono do prac budowlanych. Do września 1959 r. zbudowano parter budynku szkolnego. Ostatecznie budynek szkolny został wykonany 30 stycznia 1962 r. i oddany do użytku w lutym tegoż roku. W latach następnych dobudowano salę gimnastyczną, kotłownię i łączniki. Wszystkie budowle powstały w dużej mierze dzięki ofiarności społeczeństwa wiosek Sorbin, Zbrojów, Nowki.
Ważnym wydarzeniem w życiu szkoły było nadanie jej imienia 3 Pułku Piechoty Legionów Armii Krajowej. Inicjatywa wyszła od rodziców, a przede wszystkim środowiska akowskiego Koła Światowego Związku Żołnierzy AK w Skarżysku – Kamiennej. Uroczystość nadania szkole imienia i przekazania sztandaru odbyła się 20 czerwca 1998 r. Sztandar dla szkoły ufundowała Fundacja Teresy i Zdzisława Knobell z Warszawy.
Obok funkcji dydaktycznej placówka pełni funkcję głównego ośrodka kulturalnego: odbywają się tu próby zespołu Pieśni i Tańca Sorbin, spotkania, imprezy środowiskowe dla dzieci i młodzieży.
Ochotnicza Straż Pożarna
Ochotnicza Straż Pożarna w Sorbinie powstała w 1928 r. Staraniem miejscowej ludności w 1931 r. została zakupiona sikawka ręczna w fabryce pomp w Białogonie koło Kielc. W tym czasie sprzęt pożarniczy był prymitywnie wyposażony. Składał się z sikawki, pary węży, bosaków. Sikawka była wożona wozem konnym przez miejscowych gospodarzy. W okresie II wojny światowej OSP zawiesiło swoją działalność.
W 1946 r. OSP otrzymało barak drewniany i wznowiło swoją działalność. Podobnie jak przed wojną wyposażenie w sprzęt było prymitywne: sikawka ręczna, beczkowóz konny, kilka odcinków węży, bosaki, łopaty i wiadra. W 1969 r. Komenda Powiatowej Straży Pożarnej w Kielcach zaakceptowała budowę remizy strażackiej w Sorbinie i przekazała odpowiedni plan budowy. Budowa prowadzona była przy dużym zaangażowaniu miejscowego społeczeństwa np. zwózka kamienia, wykopywanie wykopów pod fundamenty, wylewka fundamentów, wykonanie pustaków. Na ten cel strażacy organizowali zabawy oraz loterie fantowe. Budowę zakończono w 1975 r.
W 1978 r. komisja po przeglądzie sprzętu bojowego, stwierdziła, że nie nadaje się on do dalszego użytkowania, część przeznaczono na złom a wóz konny został sprzedany. Otrzymano wtedy samochód marki „ŻUK" wraz z wyposażeniem. W latach 1989-1990 pozyskano drewno z Nadleśnictwa Suchedniów. Własnymi siłami strażacy wykonali boazerię i deski podłogowe, które zostały wprawione czynem społecznym.
Postawili także ogrodzenie od ulicy. W latach 1995-2003 strażnica była modernizowana:
- wymieniono dach tj. ze stropodachu na dach dwuspadowy kryty blachą (1995-1996)
- wybudowano dodatkową salę (1997-1998)
- wymieniono podłogę w kuchni z drewnianej na płytki
- w nowej sali położono posadzkę z płytek i wykonano sufit podwieszany (2000)
- w roku 2001-2003 r. rozpoczęto rozbudowę kuchni wraz z sanitariatami i szatnią
W 2001 r. jednostka otrzymała drugi samochód marki „JELCZ" z Komendy Powiatowej w Skarżysku-Kam, który strażacy wyremontowali własnymi siłami. Zostali również doposażeni w dalszy sprzęt tj. pompa szlamowa, mundury bojowe, węże tłoczone, hełmy bojowe, buty ochronne. Jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej liczy 38 druhów czynnych i drużynę młodzieżową na której czele stoi zarząd.
Z dniem 6.01.2004r. komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej włączył Ochotniczą Straż Pożarną w Sorbinie do Krajowego Systemu Ratowniczo – Gaśniczego.
Kościół Parafialny Pod Wezwaniem Najświętszego Serca Pana Jezusa
Ogromną rolę w życiu mieszkańców zawsze odgrywał kościół katolicki. Pomysł wybudowania domu katechetycznego dojrzewał kilka lat. Podstawową sprawą było znalezienie odpowiedniego placu pod budowę. W 1983 roku Jan Kopeć, Krystyna Kopeć oraz Józefa Karpeta przekazali swoje prywatne działki na budowę kościoła. Inicjatorem i protektorem budowy był ks. Marian Włodzimierz Czerwiński, który kierował na bieżąco pracami budowlanymi. Społeczność lokalna zaangażowana w powstanie świątyni wyłoniła Komitet Budowy Kościoła w Sorbinie. Komitet prowadził dokumenty budowy, zawierał umowy ze specjalistami, odbierał i sprawdzał zleconą pracę, przyjmował i rozliczał rachunki. Roboty ziemne rozpoczęto 4 X 1982 r. Tempo tych prac było wyjątkowe, gdyż już 18 XI 1983 roku zakończono budowę w całości, oczywiście bez robót wykończeniowych. W dniu 19 XI tegoż roku bp Edward Materski poświęcił budynek. Na 1987 r. przypada budowa wieży - dzwonnicy kościelnej i zbieranie materiałów do wykonania dzwonów. Parafianie nie szczędzili wysiłku brali udział we wszystkich pracach budowlanych niosąc również pomoc materialną.
Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Nad Kuźniczką .
Powstało w maju 2001 roku z inicjatywy ówczesnego proboszcza parafii Sorbin księdza Edwarda Mosioła oraz dyrektora miejscowej Szkoły Podstawowej Henryka Żaka, który do chwili obecnej sprawuje funkcję Prezesa. Terenem działania Towarzystwa jest obszar parafii Sorbin i okoliczny region lasów świętokrzyskich i koneckich. Zjazd założycielski Towarzystwa miał miejsce w dniach 5-6 maja 2001 r. W skład Zarządu wchodzą osoby obecnie mieszkające na terenie parafii Sorbin oraz te, które stąd pochodzą, a mieszkają na terenie kraju jak prof. Aleksander Brzeziński, ksiądz Edward Mosioł. Podczas Zjazdu kilku osobom nadano honorowe członkostwo. Są wśród nich: Jego Ekscelencja Biskup Pomocniczy Diecezji Radomskiej ks. Dr Stefan Siczek, autor książki „Mała Ojczyzna- Parafia Sorbin" historyk Krzysztof Zemeła, Wójt Gminy Bliżyn – Piotr Przygoda, dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury – Adam Młodawski.
Celem Towarzystwa jest wzmacnianie więzi miejscowej ludności i ich małą ojczyzną, poszerzanie grona miłośników regionu, upowszechnianie wiedzy o jego historii oraz promocja walorów estetycznych i krajobrazowych okolicznych terenów.
Towarzystwo realizuje swoje cele poprzez:
- współpracę z parafią w Sorbinie i Szkołą Podstawową w Sorbnie,
- inicjowanie nowych projektów oraz organizowanie publicznych dyskusji nad nimi, organizowanie zjazdów, spotkań oraz imprez kulturalnych upowszechniających wiedzę o regionie,
- współpracę z organami administracji publicznej w realizowaniu nowych projektów Towarzystwa,
- gromadzenie zbiorów dokumentujących przeszłość i teraźniejszość regionu, działalność wydawniczą w zakresie dokumentacji archiwalnej oraz publikacji
o tematyce aktualnej.
Osiągnięcia Towarzystwa :
- wydawanie kwartalnika "Wieści znad Kuźniczki", organizacja uroczystości dożynkowych, organizacja przy współudziale Parafii NSJ oraz Szkoły Podstawowej Dnia Niepodległości w dniu 10 listopada 2001r., rocznicy powstania Towarzystwa i chóru oraz wydania książki „Mała Ojczyzna Parafia Sorbin" autorstwa Krzysztofa Zemeły. Książka opisuje parafię sorbińską, na którą składają się dzieje trzech miejscowości: Sorbina, Nowek i Zbrojowa.
Kwartalnik „Wieści znad Kuźniczki", opisuje i komentuje życie rodzinne, religijne, towarzyskie tej małej społeczności, małej ojczyzny. Dzięki kwartalnikowi mieszkańcy dowiadują się o nowych inicjatywach, planach na przyszłość, odkrywają twórczość miejscowych artystów, poznają region i okolice.
Problemem sołectwa jak również całego kraju jest bezrobocie, upadły okoliczne zakłady, młodzież wyjeżdża w związku z poszukiwaniem pracy. Szansą rozwoju gospodarstw rolnych w obecnej chwili są dopłaty bezpośrednie oraz rozwój agroturystyki, któremu sprzyja mikroklimat oraz piękne położenie wśród lasów i bliskość rezerwatu Świnia Góra.
Zespół Pieśni i Tańca "SORBIN"
Zespół ludowy "Trzy korony" powstał w 2000 roku z inicjatywy byłego proboszcza parafii Sorbin ks. Edward Mosioła. Początkowo występował jako chór parafialny, następnie przekształcił się w Zespół Pieśni i Tańca SORBIN. Formacja ma w swoim repertuarze głównie pieśni ludowe związane z regionem świętokrzyskim, pieśni religijne i patriotyczne. Zespół ma na koncie wiele występów na terenie kraju oraz za granicą. Zespół można usłyszeć podczas ogólnopolskich festiwali, konkursów, przeglądów.
Członkowie zespołu nie tylko śpiewają. Biorą aktywny udział w przygotowaniach i realizacji wszelkich przedsięwzięć. Przyczynili się min. do powstania Towarzystwa Przyjaciół Ziemi nad Kuźniczką. Zespół wywiera wpływ na życie kulturalne i religijne mieszkańców, dba o obyczaje lokalne, obrzędy ludowe oraz tradycje narodowe. Swoim śpiewem i zaangażowaniem członkowie zespołu chcą dostarczać ludziom odrobinę radości i rozrywki, aby razem z nimi potrafili się cieszyć.
Zespół ludowy cały czas się rozwija, zyskując coraz większe znaczenie w środowisku folklorystycznym, wielokrotnie wygrywał Międzynarodowe Buskie Spotkańnia z Folklorem w Busku – Zdroju .
Wzorce do naśladowania:
W sołectwie żyło i nadal żyje wiele osób, które zasługują na podziw i szczególne uznanie. Jednak wszystkich nie sposób wymienić. Osobami godnymi naśladowania są:
Prof. dr hab. Aleksander Brzeziński - SP w Sorbinie ukończył w 1968 r. Naukę kontynuował w jednym z warszawskich liceów. Jest absolwentem Wydziału Matematyki i Mechaniki Uniwersytetu Warszawskiego. Studnia ukończył w 1977r. i rozpoczął pracę w Centrum Badań Kosmicznych PAN, gdzie pracuje do dziś. Został uhonorowany w Rzymie największą, naukową nagrodą „Kartezjusza". Ponadto jest członkiem towarzystwa Przyjaciół Ziemi nad Kuźniczką. Pracował także w Niemczech i Austrii.
Ks. Julian Olejarz- SP ukończył w 1954 r. Wyświęcony 12 czerwca 1966 r. przez ks. Kardynała St. Wyszyńskiego. Obecnie jest proboszczem parafii Przemienienia Pańskiego w Grodzisku Mazowieckim w dzielnicy Łąki.
Twórcy ludowi:
Śp. Tadeusz Rodak – poeta, autor tomiku wierszy „Nad Kuźniczką" w swoich wierszach przekonywał, że Sorbin jest najlepszym miejscem pod słońcem. Kochał jego urok, folklor, zwyczaje i tradycje.
Śp. Helena Kulińska – poetka, jej utwory dotyczyły regionu, najbliższego otoczenia, ludzi, zwierząt, przyrody.
Dorota Sołtys – zaczynała od tkactwa ale kilka lat temu zainteresowała się hafciarstwem, jej prace są sprzedawane na aukcjach, pokazywane na wystawach w kraju i zagranicą. Jedna z prac była sprzedana na aukcji Jerzego Owsiaka.
Janina Kołek - tworzy dekoracje na uroczystości państwowe i regionalne; dekoracje komunijne w kościele, dekoruje szopki bożonarodzeniowe Jednak największe zainteresowanie wzbudzają wieńce dożynkowe wystawiane w Urzędzie Gminy w Bliżynie, w Modliszewicach, Kielcach, Częstochowie.
Teresa Żak – od najmłodszych lat zajmuje się szydełkowaniem, robi obrusy, koronki, poszwy, swetry.
Młodzi zdolni:
Ireneusz Boczek - muzyk, pianista, absolwent Akademii Muzycznej w Krakowie, obecnie nauczyciel w Szkole Muzycznej w Skarżysku – Kamiennej.
Agnieszka Piwowarska – absolwentka SP w Sorbinie, aktualnie uczennica LO w Skarżysku im. J. Słowackiego. Utalentowana wokalistka wielokrotna laureatka przeglądów piosenki.
